Thursday, July 30, 2009

Хайр-хамгийн агуу зовлон. Д.Урианхай

Хайр-хамгийн агуу зовлон. Д.Урианхай

Хэзээ ч дуусахгүй үргэлжлэх бодит мөртлөө хийсвэр, хийсвэр мөртлөө бодит зүйл бол хайр. Хайр хаанаас эхэлж хаана дуусдаг вэ? Хайр хаанаас ирдэг вэ? Эргээд хаашаа явдаг вэ? Хайранд хэмжүүр бий юу? Яагаад бид хайрладаг вэ? Хайр хүний төрлөхийн шинж үү эс бөгөөс олдмол уу? Хайрын хүчнээс илүү зүйл байгаа юу? Энэ асуултуудад өнөөг хүртэл хариулж байгаа, бид өөрөөсдийнхөөрөө. Даанч үнэн хариултыг шууд илэрхийлэхэд хүмүүс өөр өөрийнхөө хайрыг бодон эргэлзэнэ.

Хайрын талаар хийсэн судалгаа нь дуу, шүлэг, уран зохиолыг бодвол тун бага. Зүгээр л найзаа гэж хардаг байсан хэн нэгэн миний сэтгэлийг догдлуулна гэж ерөөсөө бодсонгүй, тэр урьд нь сайхан харагдаж, найрсар харилцаж байсан ч миний сэтгэтгэлийг тэгтлээ татаагүй байж өнөөдөр сайхан харагдаж би түүний хажууд байхыг ямар их хүснэм гээч гэж олон хүн ярьж байхыг сонссон. Тэгвэл энэ юу? гэсэн асуултыг өөртөө бас танд тавимаар байна. Хайрын тухай маш олон онол байх юм. Хайр гэдэг нь эртний санскарит хэлнээс гаралтай ЛОБХО хэмээх үгнээс гаралтай шунахай, сувдаг гэсэн утгатай байх нь. Гол нь энэ үгний утга санааг маань нилээд олон зүг рүү нисгэлээ.

Хайрлана гэдэг ямар нэгэн зүйлд, обьектод, хүнд эсвэл өөртөө, хийж байгаа үйл ажиллагаанд чиглэгдэж байдаг. Яагаад гэнэт хэн нэгнийг хараад зүрхний хүчтэй цохилж, бүхий л биеэр шахагдах цусны эргэлт түргэсч, нүүр улайж, бие бадарч, хамаг бие романтик харцанд мансуурч байна вэ? Биеэр дүүрэн мэдэрлийн импульс гүйж газар дээр ч биш сэтгэл санаагаараа бол тэнгэрт хөөрдөг. Харин хэсэг хугацааны дараа агаарын бөмбөлөгийн газ дуусч эргээд газар дээр буудаг. Тэгсэн хойноо л сая юу болоод өнгөрснийг эрэгцүүлнэ. Тэрнээс биш тэнгэр дээр байхдаа газар бууна гэдгээ огтхон ч төсөөлөхгүй, буухгүй мэт хөөрцөглөнө. Энэ бол дурлал. Харин хайр бол тийм биш газ дуусна гэж санаа зоволтгүй.


Бид ярьдаг даа. Нэг хүндтэй яаж нэг насыг барна даа гэж. Хайраа олсон хүн хэзээ ч ингэж хэлэхгүй, өөрийнхөө найз охин, найз залуу, гэр бүлдээ сэтгэл ханамжгүй эсвэл агаарын бөмбөлөгийн газ дуусна гэж итгэсэн хүмүүс л эдгээр үгсийг хэлдэг байх. Хайр бол хоосон сэтгэгдэл бус. Хайрыг танихад цаг хугацаа үл хамаарна. Хичнээн удах, аль хир хол явах зэрэг нь хайранд чухал бус. Хайр бол өгөөмөр сэтгэл. Нэг үгээр хэлбэл дурлал хэн нэгнийг заавал хажуудаа байлгах хүслээр илэрхийлэгдэг бол хайр хажууд байхгүй байгаа ч байгаа юм шиг санагддаг. Дурлал бол эрх чөлөөт байдлыг тунхагладаг. Харин хайр бол эрх чөлөө+хариуцлага шаарддаг. Таны найз таны хайр болж хувирч байна уу эсвэл дурлал уу гэдгээ сайн эрэгцүүлээрэй. Хэзээ ч хайр гэж төсөөлж байгаагүй тэр зүйл хайр байхыг үгүйсгэх аргагүй, хайр гэж эндүүрсэн нь дурлал байх нь цөөнгүй. За ингээд таны агаарын бөмбөлөгийн тань аялалд аз хүсье. Халамжтай байна гэдэг хайртай байна гэсэн үг. Хайрладаг бол хайрладаг гэдгээ мэдрүүлэх хэрэгтэй.

"Та өөрийгөө мартуузай" номноос
Сэтгэлзүйч Ууганцэцэг

1 comment:

  1. Халамжтай бол хайртай байна гэж үү . Найзад нь ... заза миний найз мэдэж байгаа дөө.хэхэ

    ReplyDelete